ULTRASONİK ( UT ) TEST HAKKINDA
Piezo elektrik sistemi ile çok yüksek ses dalgalarından faydalanılarak çalışan alet-probdan çıkan ses sayesinde aslında zaman / mesafe ölçer olarak adlandırılabilir.
Ses dalgasının malzemeye gönderilerek bir süreksizliğe çarpıp geri dönmesi ile cihazda oluşan sinyal ekosu yardımıyla ve dik üçgen (trigonometri) bağıntısı ile hata koordinatlarının hesaplanması sonucu hatanın bulunması yöntemine dayanır.
Ses dalgaları havada yayınım yapmaz. Sıvı ve katılarda yayınım yapar. Dolayısı ile cihazdan çıkan ses dalgasını metale ulaştırmak için bir sıvı/kublaj malzemesi kullanılır. Bu sıvı sayesinde cihazdan gönderilen dalgalar prob ucundan malzemeye ulaştırılmış olur.
Her malzemenin cinsine göre ses dalgasının iletim hızı vardır. Bu seslerin malzemenin hacmine iletilmesi ile gözle görülemeyen malzemenin hacmindeki hatalar rahatlıkla görülebilmekte ve tespit edilebilmektedir.
Standardlar: TS EN 16810, TS EN 11666, TS EN 17640 daha bir çok
Malzemenin kalınlık ve geometrisine göre kullanılacak olan probun frekans ve açı secimi yapılır. Kalınlık arttıkça frekans ve açı düşer .
Genellikle frekans aralığı 1-4 MHz, açılar ise 0, 70, 60 ,45 dereceler kullanılır. Bunların yanında daha farklı açı ve frekanslar ve hatta çok özel yapım problar da mevcuttur.
Genellikle Manuel ve portatif özellikte olanlar piyasada kullanılmaktadır. Fabrikasyon ve seri imalathanelerde otomatik sistemler tercih edilmektedir.
Hem Raylı Sistemler alanında, hem çelik-boru-tank gibi alanlarda kullanılmak üzere çok ileri teknolojik özelliklerde olan Ultrasonik sistemler piyasada kullanılmakta ayrıca gelişmeler hızla devam etmektedir.
ULTRASONİK ( UT ) TEST İLE HATALARIN BULUNMASI VE YORUMLANMASI
İlk olarak ses iletim hızı, çapı, kalınlığı gibi tüm ölçüleri deneysel ve bilimsel olarak belirlenmiş olan kalibrasyon bloğu üzerinde cihazın kalibresi-ayarı yapılır.
Daha sonra hataların koordinatları, büyüklük ve çapları gibi bilgiler trigonometri dik üçgen prensibi ile yine aynı şekilde tüm ölçüleri belli olan özel referans yansıtıcıları olan bloktan alınan ekolar yardımıyla oluşturulan DAC EĞRİSİ çizilir ve bunun sayesinde malzeme içerisinde bilinmeyen bir hata veya bulgunun durumu mukayese edilerek yorumlanır. Her hata bir bulgudur fakat her bulgu bir hata değildir. Dolayısı ile alınan her görüntü UT Cihazının operatörünün uzmanlığı doğrultusunda iyi analiz edilip anında KABUL veya RED şeklinde yorumlanıp sonuçlandırılır.